Bugün sizlerle birlikte tüm yönleriyle Meshtastic Türkiye Topluluğu MQTT Sunucusu'nu inceleyeceğiz. Bütün haddinden uzun yazılarımızda olduğu gibi bu yazı da dikkatlice tasniflenmiş ve başlıklara ayrılmıştır. Bu aşamada aşağıdaki "İçindekiler Tablosu", sizlerin en büyük yardımcınızdır, lütfen istifade ediniz.
{getToc} $title={İçindekiler Tablosu}
TA Mesh Nedir?
Meshtastic Türkiye Topluluğu, ülkemizde Meshtastic projesini yaygınlaştırarak muteber bir iletişim altyapısı kurmayı ve bu süreçte mensuplarına RF'in temel konularını öğretmeyi amaç edinen, kâr amacı gütmeyen bir topluluktur.
Meshtastic Nedir?
Düşük maliyetli ve düşük güç tüketimli LoRa cihazlarıyla kurulan; açık kaynaklı, şebekeden bağımsız ve merkeziyetsiz bir ağ projesidir.
MQTT Nedir?
MQTT (Message Queuing Telemetry Transport(İleti Kuyruklama Telemetri Taşıma Protokolü)), özellikle IoT (Internet of Things(Nesnelerin İnterneti)) cihazları arasında veri transferi sağlama amaçlı tasarlanmış, düşük band genişliğinde çalışan, hafif ve verimli bir mesajlaşma protokolüdür.
Akıllı ev sistemleri, endüstriyel uygulamalar ve takip sistemleri gibi pek çok alanda yukarıda sayılan özelliklerinden mütevellit kesintisiz iletişim için tercih edilmektedir.
Meshtastic İçin MQTT Sunucusu Nedir?
Meshtastic özelinde MQTT'nin işlevini ele aldığımızda, cihazlarımızı MQTT sunucusuna bağlamak bizlere RF ile iletişim kuramadığımız düğümler ile internet üzerinden iletişim kurabilme imkanı vermekte ve aşağıdaki başlıklarda açıklandığı üzere çeşitli entegrasyonlardan istifade edebilme imkanı sunmaktadır.
Global ve Local MQTT Sunucuları Nelerdir?
Ülkemizde hem özel sunucular üzerinde çalıştırılmakta olan internete bağlı MQTT sunucuları hem de internete bağlı olmayan Raspberry veya herhangi bir bilgisayar üzerine kurulup maksadı en basit düzeyde 433MHz ve 868MHz'de çalışan düğümleri çarprazlamayı ve bu şekilde birlikte çalıştırmayı amaç edinmiş MQTT sunucuları birlikte çalıştırılmaktadır.
Siz de bir Local MQTT sunucusu kurarak internetten bağımsız bir şekilde bahsedilen bu iki bandı birbirine bağlayabilir ve bu şekilde çalıştırabilirsiniz.
Local MQTT sunucuları ile de çeşitli entegrasyonlar çalıştırabilir ve iletişimi zenginleştirebilirsiniz.
Neden Türkiye'nin Kendi MQTT Sunucusu Var?
Şüphesiz ki biz Türk Halkı için bağımsızlık kavramı, vazgeçilemez ve taviz verilemeyecek unsurların en başında sıralanmaktadır. Bu noktada da işbu tasarrufa gidilmesindeki en önemli sebep budur.
Ancak bundan ziyade, sizlerin de malumu olan ülkemizin içinde bulunduğu durum ve konum itibariyle, stratejik önemi ve karşılaştığı veya karşılaşabileceği sorunlar göz önünde bulundurulduğunda MQTT sunucusu özelinde Meshtastic'in resmi sunucusunun barındırabileceği bir takım güvenlik açıkları bizler için göze alınamayacak büyüklükteydi.
Bu bağlamda Türkiye'de barındırdığımız MQTT sunucumuz ve aldığımız çeşitli güvenlik önlemleri ile halkımızı, topluluğumuzu ve Meshtastic projesinin ülkemizdeki akıbetini korumak arzusunda hareket ettik. Sizler de takdir edersiniz ki bizler için en öncelikle hususların başında topluluğumuzu korumak gelir. Bu sebepten sizlerin anlayışına ve sabrına teşekkür ediyoruz.
Bahsedilen güvenlik önlemlerinden hiç şüphesiz en önemlisi topluluğumuzdaki her bireyin kendisine ait kullanıcı adı ve şifresinin olmasıdır. Bu Meshtastic genelinde alınmayan bir yöntem olmasına rağmen yukarıda sayılan sebeplerden dolayı ülkemiz için elzemdir.
TA Mesh MQTT Sunucusu Nedir?
TA Mesh MQTT sunucusu, Meshtastic Türkiye Topluluğu için kurulmuş, Türkiye'de çalışan özel MQTT sunucusudur. Ülkemiz ve topluluğumuz için özel oluşturulmuştur ve Meshtastic Resmi sunucusuna mukayese herkese açık değildir. Halihazırda konuya ilişkin sebepler yukarıdaki başlıkta açıklanmaktadır.
Aşağıda sıralanan alt başlıklarda da TA Mesh MQTT sunucusu ile alakalı sorabileceğiniz muhtemel sorulara yanıtlar verilmiştir. Eğer bunların dışında sormak istediğiniz bir sorularınız varsa aşağıdaki yorumlar bölümünden sorarak diğer arkadaşlarımızın da öğrenmesini sağlayabilirsiniz.
N'asıl kayıt olabilirim?
Bu yazımızı bilgisayarınızda okuyorsanız sağ üst köşede, telefonunuzdan okuyorsanız sayfanın biraz daha aşağısında görüntüleyebileceğiniz "Bize Katılın" sekmesinde yer alan WhatsApp grubumuza giriş yaptıktan sonra "?mqtt" yazarak kullanıcı adı ve şifre alma başvurunuzu yapabilirsiniz.
Önce FaceBook grubumuza girip ardından oradaki ilgili gönderiden WhatsApp grubumuza girmek sizler için çok daha kolay ve hızlı olabilir.
Kayıt olmak zorunda mıyım?
Hayır, TA Mesh MQTT Sunucusu'na kayıt olmak gibi bir zorunluluğunuz bulunmamaktadır. Meshtastic'in resmi sunucusunun kapıları sizler için her zaman açıktır. Hatta orayı da tercih etmemeniz durumunda kendi MQTT sunucunuzu da kurabilirsiniz. Veya hiç MQTT kullanmayabilirsiniz.
Kayıt olmak ücretli mi?
Hayır, TA Mesh MQTT Sunucusu'na kaydolmak ve sunduğu hizmetlerden yararlanmak için sizlerden hiçbir ücret talep edilmemektedir.
Lütfen sizden bu işlem için para isteyen kişilere itimat etmeyiniz ve ivedilikle durumu bize bildiriniz.
TA Mesh MQTT Sunucusu'nun kapasitesi nedir?
TA Mesh MQTT sunucusu 10.000.000 (10 Milyon) kişilik kapasitesi ile hizmet vermektedir.
MQTT kullanıcı adı ve şifremi kimlerle paylaşabilirim?
MQTT kullanıcı adı ve şifreniz size özeldir ve kimseyle paylaşmamanız tavsiye edilir. Ancak aile bireylerinize ayrı MQTT hesapları açmak yerine onların cihazlarınına kendi hesabınız ile giriş yapabilir veya onlarla kullanıcı adı ve şifrenizi paylaşabilirsiniz.
Lütfen hesabınızla alakalı uygunsuz bir etkinlik tespit edildiğinde hesabınızın askıya alınacağını ve konuya ilişkin sorun çözülünceye kadar hesabınızın girili olduğu hiçbir cihazın artık MQTT'ye bağlanamayacağını unutmayınız.
MQTT hesabımı kaç ayrı cihazda kullanabilirim?
MQTT hesabınızı sahip olduğunuz bütün Meshtastic cihazlarınıza girerek hepsini MQTT'ye bağlayabilirsiniz. Burada bir kısıtlama bulunmamaktadır.
MQTT Sunucusu RF İletişimine Engel Mi?
Ülkemizde yıllardır amatör telsizciler tarafından kullanılmakta olan APRS (Automatic Packet Reporting System) sisteminde buradaki sisteme benzer bir şekilde VHF bandındaki RF iletişimi, iGate ve Digipeater gibi sistemler aracılığıyla paketler APRS sunucuları üzerinden internete çıkartılırken; Meshtastic özelinde MQTT sunucusu kullanımının RF iletişimini gölgeleyen veya muteber olmayan bir unsur olarak görmek abesle iştigaldir.
Her n'asıl ki APRS sistemindeki RF'ten alınan paketleri internete çıkartma ve internetten paket indirip RF üzerinden yeniden yayınlama mekanizması AFSK APRS ve LoRa APRS sistemleri özelinde bir sorun oluşturmuyor ve kabul görüyorsa, bu durum Meshtastic özelinde de aynı şekilde olmalıdır.
Aksi yöndeki bir tutum mantık dışı olmaktan öteye gitmemektedir zira online veya offline MQTT sunucularından ve beraberinde getirdikleri imkanlardan istifade etmek Meshtastic'in merkeziyetsiz ve şebeke dışı yapısını bozmamakta ve RF iletişimine bir engel oluşturmamaktadır.
Entegrasyonlarımız
Meshtastic Türkiye Topluluğu olarak, Dünya'daki Meshtastic topluluklarının geri kalanına mukayese iletişim altyapımızda pek çok otomasyon ve entegrasyon çalıştırarak topluluğumuza çeşitli imkanlar ve kolaylıklar sunmayı çok değerli buluyoruz.
Bahsedilen hedef ve idealler ile yola çıkarak topluluğumuz için aşağıdaki entegrasyonları kurduk ve topluluğumuzun hizmetine sunduk.
TA Mesh APP
Sevgili Orhun TA4VCU ve Uğur TA2DMX dostlarımız ile birlikte geliştirilen TA Mesh Android ve IOS uygulamamız, Android ve IOS Meshtastic uygulaması ile birlikte çalışarak ilgili uygulamanın açıklıklarını ve eksiklerini gidermeyi hedefleyen bir yardımcı programdır. Şu anda hala test aşamasında olan bu iki uygulama TA Mesh'in 3. evre güvenlik yükseltmesi ile topluluğumuzun kullanımına sunulacaktır.
TA Mesh Dashboard
DMR'daki Brandmeister yapısını örnek alarak hazırladığımız bu ara yüzde topluluğumuzun kendi cihazları ve ağdaki diğer cihazlar hakkında daha ayrıntılı bilgi edinebilmesini ve ağ durumunu her zaman kolaylıkla monitör edebilmelerini hedefledik. Meshtastic'te ve APRS'de olmayıp, umumiyetle yokluğunu hissettiğimiz bu sistem topluluğumuza sunmak istediğimiz önemli özelliklerin başında geliyordu. Şu anda sadece test aşamasında olan bu sistem TA Mesh'in 3. evre güvenlik yükseltmesi ile kullanıma sunulacaktır.
Discord
Meshtastic projesinin ülkemizdeki ilk zamanlarında sevgili Altan TB3PAV Abi'mle "Store And Forward" foksiyonunun kurulumunu ve testlerini yaparken bahsedilen fonksiyonunun gözümüzde yeteri kadar stabil çalışmaması ve çalıştığı zamanlarda da Meshtastic ağına gereksiz büyüklükte bir yük bindirdiği için bunu kullanmayı pek münasip bulmadık.
Takip eden süreçte Uğur TA2DMX dostumuz Meshtastic Türkiye Topluluğu'nun resmi sunucusu olan Purgatoria için TA_Mesh Discord entegrasyonunu geliştirdi ve implemente etti.
İşbu entegrasyon sayesinde Meshtastic'te TA_Mesh kanalında RF veya MQTT üzerinden gönderilen her mesaj gerçek zamanlı olarak Discord sunucumuzdaki "🕸 ta_mesh" kanalında yayınlanmaktadır.
Bu sayede Store And Forward komutunu kullanmaya gerek kalmadan her zaman kesintisiz ve çok daha uzun bir süre özelinde geriye dönük olarak Meshtastic'te konuşulan her şey Discord üzerinden takip edilebilir.
Ayrıca mesajlarınızın iletilip iletilmediğini veya MQTT'ye bağlanıp bağlanamadığınızı bu entegrasyon sayesinde başka hiç kimseye ihtiyaç duymadan kontrol edebilirsiniz.
APRS
Türkiye Meshtastic Topluluğu kurulurken ülkemizdeki amatör telsizcilerin bir araya gelip bu topluluğu oluşturduğu ve hala daha demografik olarak amatör telsizcilerin çoğunlukta olduğu bir topluluk olduğu göz önünde bulundurulduğunda Meshtastic projesinin de bir amatör proje olarak ele alınması ve gerekli önlemler alınarak amatör telsizcilerin kullandığı diğer projeler ile birleştirilip birlikte kullanılması gayet doğaldır.
Bu entegrasyon ile sisteme kayıtlı LoRa cihazınızın uzun adını çağrı işaretiniz ve SSID'niz olarak seçtiğiniz ve TA Mesh arayüzünden "Paketleri APRS'ye Çıkart" seçeneğini aktif hale getirdiğiniz takdirde düğümünüz APRS haritasında da görüntülenebilecektir.
TA Mesh sistemi APRS sisteminin barındırdığı güvenlik açıklarından münezzehtir.
ATAK
ATAK yani "Android Team Awareness Kit", sivillerin de kullanabildiği kolluk kuvvetlerinin ve afet ekiplerinin kullanımı özelinde geliştirilmiş, gerçek zamanlı durumsal farkındalık sağlaması için geliştirilmiş bir Android uygulamasıdır.
En basit tabiriyle ATAK, gelişmiş bir harita görüntüleme uygulamasıdır. Meshtastic projesi ile kullanımı ise "Meshtastic Forwarder" plug-in'i aracılığıyla Meshtastic uygulamasının ATAK uygulamasına bağlanması aracılığıyla olmaktadır.
Henüz TA Mesh ile bu entegrasyon ATAK sunucusu bağlamında herkese açık değildir ancak yukarıda anlatıldığı gibi bahsedilen plug-in ile gerekli bağlantıyı yaparak Meshtastic cihazlarınızla ATAK uygulamasını kullanmaya başlayabilirsiniz.
Hava Durumu
Bundan önceki ve bundan sonraki bütün entegrasyonlarımızda olduğu gibi bu da Uğur TA2DMX dostumuz tarafından geliştirilmiş bir hava durumu bildirim otomasyonudur. İlgilendiğiniz şehrin hava durumu bilgilerini ilgili kaynaklardan edinerek Meshtastic üzerinden size iletir.
Bu otomasyon da aynı şekilde başka istasyona gerek duymadan herhangi bir düğüme veya MQTT sunucusuna bağlanıp bağlanamadığınızı öğrenmenizi sağlayabilir.
Hava durumu entegrasyonunu kullanmak için sadece "/wx" komutunu girdikten sonra bir boşluk bıraktıktan sonra öğrenmek istediğiniz şehrin plaka kodunu yazarak TA_Mesh kanalında mesaj gönderebilir ve hava durumunu öğrenebilirsiniz.
Bulunduğunuz şehrin plaka kodunu bilmiyorsanız sayfanın altındaki tablodan öğrenebilirsiniz.
A.L.T.A.N.
"A.L.T.A.N." yani "Autonomous Language Training and Analysis Node (Otonom Dil İşleme ve Analiz Düğümü)" yine bizler tarafında Türkiye'de, Türkiye'deki imkanlarla geliştirdiğimiz yerli ve milli 3.2 milyar parameterelik bir LLM (Large Language Model) yani yapay zeka asistandır.
Bahsedilen yapay zeka asistanı yine bizler tarafından hazırlanmış olan dataset'ler ile amatör telsizcilik, RF ve Meshtastic özelinde eğitilmiştir.
A.L.T.A.N. internetten bağımsız bir şekilde yine ülkemizde bulunan makinalarda çalıştırılmaktadır. Şu anda hala ilgili model, Raspberry Pi ve benzeri SBC (Single Board Computer) kartları ile çalıştırılabilecek ve Local MQTT sunucularında hizmet verebilecek şekilde küçültülmeye çalışılmaktadır.
Şimdilik sadece MQTT sunucumuz üzerinden ulaşılabilmektedir ve hala geliştirilmesi devam edilmektedir. Genellikle herkes tarafından kullanılabilir değildir.
Anlamış olduğunuz üzere ilgili yapay zekanın isim babası çok sevgili Altan TB3PAV Abi'mizdir. Kendisiyle Facebook veya WhatsApp grubumuzda tanışmanız halinde neden onun ismini vermiş olduğumuz sizler için çok daha anlaşılır olacaktır.
Discord sunucumuzda ilgili yapay zekanın ismini "TA Mesh AI" olarak da görebilirsiniz.
Ağ Topoğrafisi Haritası
Meshtastic Türkiye Topluluğu olarak ağımızdaki düğümleri ve ağımızdaki düğümlerin hangi düğümler ile bağlantı kurarak hangi mesh yapılarını kurduğunu gösteren herkese açık bir ağ topolojisi haritasıdır.
Bu haritaya topo.tamesh.org adresinden ulaşabilir ve bu harita sayesinde ağımızdaki düğüm sayısı beraberinde 433MHz ile 868MHz düğümlerin oranları hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Türkiye Meshtastic Haritası
Yine Dünya'daki geri kalan Meshtastic topluluklarının ve APRS ve benzeri amatör sistemlerin aksine yukarıda dile getirilmiş sebeplerden dolayı güvenliği ön planda tutuyor Türkiye Meshtastic Topluluğu olarak TA Mesh'te üyelerimizin hassas bilgilerine çok daha fazla önem veriyoruz.
Bu bağlamda map.tamesh.org adresindeki "Meshtastic Türkiye Haritası"nı görüntüleyebilmek için ilgili adrese size tahsis edilen MQTT kullanıcı adı ve şifrenizle giriş yapmanız gerekmektedir.
MQTT Sağlık Monitörü
TA Mesh MQTT sunucunun çalışmadığını düşündüğünüz takdirde bu bilgiyi teyit etmek amaçlı Serdar TA2SDW dostumuz tarafından entegre edilen bir sistem olan saglik.tamesh.org adresine giderek MQTT sunucunun durumunu kontrol edebilirsiniz.
Belki de olası bir sorunu bizden önce fark edebilirsiniz. Lütfen MQTT sunucusunun çalışmadığını görüyorsanız lütfen saat kaç olursa olsun bizlerle iletişime geçmekten çekinmeyiniz.
Root Topic Yapısı
TA Mesh yani Türkiye Meshtastic Topluluğu'nun MQTT Root Topic yapısı, DMR (Digital Mobile Radio)'daki TG (Talk Group) yapısıyla benzerdir.
Her n'asıl ki Türkiye özelinde DMR'da her şehrin plaka kodu "28601, 28602, 28603...28681" şeklinde ülke kodundan sonra plaka kodu ile oluşturulmaktadır, burada da şehirlerin özel MQTT kanalları "/" işaretinden sonra kendisinin plaka kodu ile oluşturulmuştur.
Bunun dışında kalan genel kullanım kanallarının tasnifleri de aşağıdaki tabloda gösterildiği ve açıklandığı gibidir.
Hatırlatmak gerekir ki günümüzde Türkiye'de Meshtastic kullanımı yukarıda açıklandığı şekilde bir tasarrufa ihtiyaç duymadığından mütevellit ağımızdaki herkes, genel maksat MQTT kanalı olan "/msh"ı kullanmaktadır.
| Root Topic | MQTT Kanalı Açıklaması |
|---|---|
| /msh | Genel Maksat MQTT Kanalı |
| /tst | MQTT Test Kanalı |
| /tlm | Sensörlere Özel MQTT Kanalı |
| /gps | Tracker'lara Özel MQTT Kanalı |
| /atak | ATAK İçin MQTT Kanalı |
| /snr | Arama Kurtarma MQTT Kanalı |
| /00 | Entegrasyon MQTT Kanalı |
| /01 | Adana MQTT Kanalı |
| /02 | Adıyaman MQTT Kanalı |
| /03 | Afyonkarahisar MQTT Kanalı |
| /04 | Ağrı MQTT Kanalı |
| /05 | Amasya MQTT Kanalı |
| /06 | Ankara MQTT Kanalı |
| /07 | Antalya MQTT Kanalı |
| /08 | Artvin MQTT Kanalı |
| /09 | Aydın MQTT Kanalı |
| /10 | Balıkesir MQTT Kanalı |
| /11 | Bilecik MQTT Kanalı |
| /12 | Bingöl MQTT Kanalı |
| /13 | Bitlis MQTT Kanalı |
| /14 | Bolu MQTT Kanalı |
| /15 | Burdur MQTT Kanalı |
| /16 | Bursa MQTT Kanalı |
| /17 | Çanakkale MQTT Kanalı |
| /18 | Çankırı MQTT Kanalı |
| /19 | Çorum MQTT Kanalı |
| /20 | Denizli MQTT Kanalı |
| /21 | Diyarbakır MQTT Kanalı |
| /22 | Edirne MQTT Kanalı |
| /23 | Elazığ MQTT Kanalı |
| /24 | Erzincan MQTT Kanalı |
| /25 | Erzurum MQTT Kanalı |
| /26 | Eskişehir MQTT Kanalı |
| /27 | Gaziantep MQTT Kanalı |
| /28 | Giresun MQTT Kanalı |
| /29 | Gümüşhane MQTT Kanalı |
| /30 | Hakkari MQTT Kanalı |
| /31 | Hatay MQTT Kanalı |
| /32 | Isparta MQTT Kanalı |
| /33 | Mersin MQTT Kanalı |
| /34 | İstanbul MQTT Kanalı |
| /35 | İzmir MQTT Kanalı |
| /36 | Kars MQTT Kanalı |
| /37 | Kastamonu MQTT Kanalı |
| /38 | Kayseri MQTT Kanalı |
| /39 | Kırklareli MQTT Kanalı |
| /40 | Kırşehir MQTT Kanalı |
| /41 | Kocaeli MQTT Kanalı |
| /42 | Konya MQTT Kanalı |
| /43 | Kütahya MQTT Kanalı |
| /44 | Malatya MQTT Kanalı |
| /45 | Manisa MQTT Kanalı |
| /46 | Kahramanmaraş MQTT Kanalı |
| /47 | Mardin MQTT Kanalı |
| /48 | Muğla MQTT Kanalı |
| /49 | Muş MQTT Kanalı |
| /50 | Nevşehir MQTT Kanalı |
| /51 | Niğde MQTT Kanalı |
| /52 | Ordu MQTT Kanalı |
| /53 | Rize MQTT Kanalı |
| /54 | Sakarya MQTT Kanalı |
| /55 | Samsun MQTT Kanalı |
| /56 | Siirt MQTT Kanalı |
| /57 | Sinop MQTT Kanalı |
| /58 | Sivas MQTT Kanalı |
| /59 | Tekirdağ MQTT Kanalı |
| /60 | Tokat MQTT Kanalı |
| /61 | Trabzon MQTT Kanalı |
| /62 | Tunceli MQTT Kanalı |
| /63 | Şanlıurfa MQTT Kanalı |
| /64 | Uşak MQTT Kanalı |
| /65 | Van MQTT Kanalı |
| /66 | Yozgat MQTT Kanalı |
| /67 | Zonguldak MQTT Kanalı |
| /68 | Aksaray MQTT Kanalı |
| /69 | Bayburt MQTT Kanalı |
| /70 | Karaman MQTT Kanalı |
| /71 | Kırıkkale MQTT Kanalı |
| /72 | Batman MQTT Kanalı |
| /73 | Şırnak MQTT Kanalı |
| /74 | Bartın MQTT Kanalı |
| /75 | Ardahan MQTT Kanalı |
| /76 | Iğdır MQTT Kanalı |
| /77 | Yalova MQTT Kanalı |
| /78 | Karabük MQTT Kanalı |
| /79 | Kilis MQTT Kanalı |
| /80 | Osmaniye MQTT Kanalı |
| /81 | Düzce MQTT Kanalı |